Η φροντίδα ενός αγαπημένου προσώπου με εκδηλώσεις στο φάσμα της ψύχωσης αποτελεί μια διαρκή και συχνά απαιτητικήδιαδικασία. Οι φροντιστές αφιερώνουν κατά μέσο όρο 22 έως 37 ώρες την εβδομάδα παρέχοντας άμεση υποστήριξη, ενώ συχνά βρίσκονται σε διαρκή επιφυλακή για κρίσεις ή έκτακτα περιστατικά (Falkaietal., 2020). Αυτή η εμπλοκή έχει τη δυνατότητα να καταλάβει μεγάλο μέρος της καθημερινότητας του φροντιστήκαι να οδηγήσει σε χρόνια κόπωση, άγχος ή ακόμα και συναισθηματική κατάρρευση (Falkaietal., 2020).
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φροντιστές είναι το αίσθημα μοναξιάς και η απομόνωση, καθώς και η μακροχρόνια έκθεση σε στρεσογόνες καταστάσεις. Όταν οι ανάγκες του αγαπημένου προσώπου κυριαρχούν απόλυτα, οι φροντιστές συχνά ξεχνούν ή παραμελούν τις δικές τους. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να φροντίζουν πρώτα τον εαυτό τους – με τον ίδιο τρόπο που, σε ένα αεροπλάνο, η οδηγία είναι να φορέσεις πρώτα τη δική σου μάσκα οξυγόνου πριν βοηθήσεις άλλους.
Η αυτοφροντίδα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για να μπορεί κανείς να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της φροντίδας με σταθερότητα, ανθεκτικότητα και ενσυναίσθηση. Οι φροντιστές που δίνουν προτεραιότητα στην προσωπική τους υγεία και ευεξία είναι πιο ικανοί να προσαρμοστούν στις μεταβολές, να χτίσουν υγιείς σχέσεις και να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες χωρίς να εξαντλούνται συναισθηματικά ή σωματικά (Onwumereetal., 2018).
Η υπερκόπωση του φροντιστή είναι μια κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί σταδιακά, αλλά να έχει σοβαρές συνέπειες. Ενδείξεις περιλαμβάνουν τη μόνιμη εξάντληση, την έλλειψη ενδιαφέροντος για προσωπικές ανάγκες, την αίσθηση αδυναμίας ή απελπισίας, και την ευερεθιστότητα ή ψυχική απομάκρυνση από το πρόσωπο που φροντίζουν. Η έγκαιρη αναγνώριση των σημείων αυτών είναι κρίσιμη για την πρόληψη μεγαλύτερης φθοράς και για τη διασφάλιση τόσο της υγείας του φροντιστή όσο και της ποιότητας φροντίδας που προσφέρεται.
Η επιστημονική βιβλιογραφία τονίζει την ανάγκη για την ανάπτυξη έγκαιρων παρεμβάσεων και δομών υποστήριξης για τους φροντιστές, ιδιαίτερα κατά την πρώιμη φάση της ψύχωσης. Οι φροντιστές, ως «πρώτη γραμμή» της φροντίδας, επηρεάζουν καθοριστικά την πορεία του ατόμου που πάσχει, και η στήριξή τους πρέπει να είναι βασική προτεραιότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας (Onwumereetal., 2018).
ΜΕΠΨ Κορυδαλλού
Βιβλιογραφία
Falkai, P., Kálmán, J., Heimkes, F. S., &Sárkány, Z. (Eds.). (2020). The candid book: For families of people living with schizophrenia. Fides.
Onwumere, J., Sirykaite, S., Schulz, J., Man, E., James, G., Afsharzadegan, R., Khan, S., Harvey, R., Souray, J., & Raune, D. (2018). Understanding the experience of “burnout” in first-episode psychosis carers. ComprehensivePsychiatry, 83, 1–9. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2018.02.003
